زمان قابل توجهی از زندگی هر کسی در محیط کارش سپری می شود. اگر در این زمان حال خوبی داشته باشد، در نتیجه برای سایر جنبه‌های زندگی خودش هم انرژی خواهد داشت. در غیر این صورت مشاهده می‌کنیم بسیاری از افراد نمی‌توانند پس از آن که از محیط کار به خانه خودشان می‌آیند، حوصله هیچ کاری را ندارند و به یک گوشه می افتند. دلیل این اتفاق می تواند فرسودگی شغلی باشد.
فرسودگی شغلی چیست؟
فرسودگی شغلی عاملی است که باعث می شود عملکرد شما در محیط کار پایین بیاید و انرژیتان تحلیل برود. به طوری که انرژی انجام کار مهمی را پس از پایان ساعت کاریتان نداشته باشید. فرسودگی شغلی باعث می‌شود که حال درونی شما نسبت به خودتان خوب نباشد و صرفاً تبدیل به یک ربات شوید. در این مقاله قصد داریم راجع به دلایل ابتلا به فرسودگی شغلی، نشانه های آن و راه های جلوگیری از آن اشاره کنیم.
دلایل مبتلا شدن به فرسودگی شغلی
دلایل بسیار زیادی برای فرسودن شدن در محل کار وجود دارد. در ادامه به برخی از مهم ترین آنها اشاره می کنیم.
ارزش قائل نشدن:
در اکثر اوقات زمانی که افراد احساس کنند کسی بر ای کار آنها ارزش قائل نیست دچار فرسودگی شغلی می‌شوند. اصولاً برخی از نشانه‌ها و اتفاقات هستند که این مسائل را به افراد القا می کنند.
برای مثال کارمندی را تصور کنید که زحمات زیادی می‌کشد و تا دیر وقت در محل کارش می‌ماند، اما اضافه کار زیادی نمی‌گیرد یا اینکه مدیرش نسبت به او سخت‌گیری بیش از حدی نشان می دهد.
مثال دوم:
کارمندی را تصور کنید که ایده‌های مختلفی برای رشد کسب و کار به سرپرست یا مدیر خودش می‌دهد، اما آنها بی اهمیت از کنار آن رد می شوند، یا این که آن ایده را به نام خودشان می زنند. تمامی این مسائل باعث می شود که یک کارمند خوش ذوق و با انگیزه انرژی خودش را از دست بدهد.
مثال سوم:
یک مدیر که زحمات زیادی را می‌کشد که کارمندانش بتوانند روز به روز پیشرفت کنند ولی پس متوجه می‌شود که کارمندانش او را قبول ندارند. در این شرایط است که این مدیر احساس می‌کند کسی برای کارهایش ارزش قائل نیست و در نیتجه به مرور زمان به فرسودگی شغلی دچار می‌شود و دیگر نمی‌تواند مانند گذشته به فکر رشد کارمندانش باشد.
استرس شدید:
یکی دیگر از دلایلی که باعث فرسودگی شغلی می‌شود و به دنبال آن افراد، انواع آسیب‌های جسمی مانند سردرد، خستگی بیش از حد، به هم خوردن ساعات خواب، سوزش معده و…. را تجربه می کنند، داشتن استرس می باشد.
اصولاً زمانی افراد دچار استرس می‌شوند که وظایف محول شده به آنها بیش از حد توانشان باشد. برای مثال یک کارشناس فروش، این توانایی را دارد که در یک روز عادی تا ۱۵ تماس با افراد مختلف برقرار کند و آنها را متقاعد به خرید کند.
اگر مدیر این کارشناس، از او بخواهد که این ۱۵ تماس را به ۱۷ تماس ارتقا دهد اتفاق خاصی نمی افتد. اما اگر مدیرش انتظار برقرار کردن ۲۵ تماس در طول روز را از کارمندش داشته باشد، باعث می شود که کارمندش فشار زیادی را تحمل کند و از روزهای بعد دچار استرس شود.
عدم تعادل بین توانایی افراد برای انجام کارهای مختلف و وظایف محول شده به آنها در دراز مدت یکی از کلیدی ترین دلایل فرسودگی شغلی می‌باشد.
تکراری شدن محیط کار:
این مورد بیشتر متوجه کسانی است که مدت زمان‌های طولانی در یک مکان مشغول به کار بوده‌اند. اینکه هر روز همکاران یکسانی را ببینید و در یک جای مشخص بنشینید و کار کنید باعث کاهش انگیزه‌های شما می‌شود.
توجه نداشتن به اهداف شخصی:
بسیاری از افراد شاغل به جز کارشان، یک سری اهداف شخصی مانند ازدواج، راه اندازی یک کار جدید، شروع سرمایه گذاری و…. دارند. زمانی که به دلیل حجم کار زیاد و دلایل دیگر نمی توانند برای این اهداف زمان بگذارند و این مسئله را به مدیرانشان هم انتقال می‌دهند و اما آنها کمکی به این افراد نمی‌کنند. در نهایت باعث می‌شود که احساس کنند که آنها وسیله ای هستند برای محقق شدن اهداف کسب و کار و هیچ کس به خواسته‌ها و اهداف آنها اهمیتی نمی‌دهد. در این شرایط است که این افراد دچار افسردگی شغلی می‌شوند.
اگر قصد دارید برای خودتان هدف گذاری کنید به شما پینشهاد می کنیم که مقاله هدف گذاری اسمارت را بخوانید.
ناراضی بودن از حقوق:
از دلایل مهم دیگر که باعث می‌شود تا افراد دچار افسردگی شغلی شوند، این است که آنها احساس می‌کنند که بسیار کم‌تر از حقشان حقوق دریافت می‌کنند. در نهایت این عامل باعث می‌شود که به طور ناخودآگاه کم تر کار کنند و عملکرد آنها کاهش پیدا کند. در بسیاری از مواقع مشاهده می‌شود که کارکنان میزان حقوق خودشان را با دیگر کسانی که در این حوزه فعال هستند، مقایسه می کنند و این عامل باعث می‌شود که احساس آنها نسبت به محیط کارشان تغییر کند و احساس بدی از کار کردن داشته باشند.
نشانه های افرادی که دچار فرسودگی شغلی شده‌اند:
نداشتن حس و حالی نسبت به کار:
احتمالا شما هم افرادی را دیده اید که مدام در خانه خودشان تلاش می‌کنند که مهارت‌ّهای کاری خودشان را روز به روز ارتقا دهند.
برای مثال یک کارمند بانک را در نظر بگیرید که در کنار کارش سعی می‌کند اکسل را در حد حرفه‌ای انجام دهد، در اوقات فراغتش سعی می‌کند که روی ارتقای مهارت‌های ارتباطی خودش زمان بگذارد تا از این طریق بتواند با مشتریان بانک ارتباط صمیمانه و اصولی برقرار کند.در این صورت می‌توانیم بگوییم که این کارمند به کارش علاقه زیادی دارد و دوز از انتظار نیست که پس از چند سال به یک رئیس شعبه تبدیل شود.
یا یک کافرآفرین را در نظر بگیرید که مدام تلاش می‌کند که برای ارتقای کسب و کارش پس از ساعات کاری، حوزه ارتباطی‌اش را گسترش دهد یا اینکه در زمان‌های استراحتش به دنبال ایده‌هایی برای پیشرفت کسب و کارش می گردد.
این دو مورد مثال‌هایی از افرادی بودند که به کسب و کارشان علاقه داشتند. اما کسی که دچار فرسودگی شغلی شده باشد. اصولاً انگیزه‌ای ندارد که بخواهد به وسیله آن مهارت‌های مختلف مرتبط با حوزه کاری خودش را فرا بگیرد و مانند آب راکدی در گوش ای از محل کار خود نشسته و یک سری وظایف را انجام می دهد.
عدم برقراری ارتباط صمیمی با همکاران:
بسیاری از کسانی که به فرسودگی شغلی دچار می شوند، پس از مدتی نمی توانند مانند گذشته با همکارانشان ارتباط صمیمی برقرار کنند و همین مسئله باعث می‌شود که تحمل محیط کار برای آنها سخت تر باشد.
کاهش انرژی:
یکی دیگر از عوامل فرسودگی شغلی این است که انرژیتان بسیار کاهش می یابد. برای مثال دیگر پس از ساعات کاری، دیگر حوصله باشگاه رفتن، بازی کردن با فرزندتان و کارهایی از این قبیل را ندارید.
کاهش عملکرد:
اگر می بینید که عملکرد شما نسبت به چند ماه یا یک یا دوسال گذشته بسیار کاهش یافته است، این احتمال وجود دارد که شما هم به فرسودگی شغلی دچار شده باشید. زمانی که به فرسودگی شغلی دچار می شوید کم تر از گذشته توان کار کردن دارید و همین مسئله باعث می‌شود که احساس کنید که به فرسودگی شغلی دچار شده اید.
راه های جلوگیری از افسردگی شغلی:
جلوگیری از افسردگی شغلی عاملی چند وجهی است. به این معنی که قسمتی از آن باید توسط صاحب کسب و کار انجام شود و قسمتی از آن توسط خود فرد.
یک دلیل برای نیروهای خودتان ایجاد کنید:
اصولاً کارمندان زمانی که دلیلی برای ماندن در یک شرکت داشته باشند، از درصد ابتلا به فرسودگی شغلی آنها کم می شود. در ادامه راهکارهایی می گوییم که می توانید به وسیله آنها این دلیل را ایجاد کنید.
توجه به استعداد کارمندان:
اگر شما بتوانید استعداد و توانایی های کارمندان خودتان را کشف کنید و به آنها وظایفی را محول کنید که در راستای آنها باشد، می توانید برای کارمندان خودتان دلخوشی ایجاد کنید. دلخوشی که حاضرند به خاطر آن با انرژی به محل کار بیایند.
اگر کارمند شما اهداف شخصی دارد، سعی کنید امکاناتی را فراهم کنید که برای رسیدن به آن اهداف برنامه ریزی کنند و برای آن زمان بگذارند. در این صورت نه تنها کارمندان به فرسودگی شغلی دچار نمی شوند بلکه می توانید آنها را به کارمندان فعالی تبدیل کنید.
هدف کسب و کار:
در برخی از کسب و کارها مشاهده می‌شود که اکثر کارکنان آن، با وجود شرایط سخت موجود باز هم حاضر می‌شوند که در کسب و کار باقی بمانند. دلیلش هم ماموریت آن کسب و کار است. شما چه کار ارزشمندی برای مردم انجام می دهید که کارکنان حاضر باشند به خاطر آن هر شرایطی را تحمل کنند؟ سعی کنید یکی از این دلایل برای آنها پیدا کنید.
ایجاد جوی صمیمی:
بسیاری از کارمندان به خاطر وجود همکاران و جو خوبی که در شرکت برقرار است حاضرند برای مدت زمان طولانی در شرکت کار کنند. پس تلاش کنید در زمان استخدام علاوه بر آنکه به مهارت های افراد توجه می کنید، به شخصیت و ویژگی های شخصیتی آنها نیز توجه داشته باشید. البته به یاد داشته باشید که این جو صمیمی باید قابل کنترل باشد چون در غیر این صورت همین جو صمیمی باعث کاهش عملکرد کارکنان خواهد شد.
تعادل بین درخواست ها:
تلاش کنید ظرفیت های کارکنان را پیدا کنید و وظایفی که می خواهید به آنها محول کنید بر طبق ظرفیت های آنها باشد. چون در غیر این صورت آنها استرس زیادی را تحمل خواهند کرد و در نهایت به فرسودگی شغلی دچار می شوند.
محیط کارتان را جذاب کنید:
تا به این جا مواردی که گفتیم وظیفه مدیر و صاحب کسب و کار بود اما شما نیز باید برای اینکه به فرسودگی شغلی دچار نشوید کارهایی را انجام دهید.
درخواست‌ّهایتان را بگویید:
شما وظیفه دارید که هر درخواستی که دارید را در زمان مناسب به مدیرتان بگویید. چون در این صورت است که آنها می توانند به شما کمک کنند تا آنها را راحت تر به دست بیاورید. هر درخواستی از جمله افزایش حقوق، تغییر شرح وظایف، استعدادها و… را باید به مدیر خودتان بگویید.
با همکاران شوخی کنید:
از نشانه های یک مرد توانمند به دست آوردن دوست های زیاد و از نشانه های یک مرد ناتوان از دست دادن دوست‌ّهایش است.
امام علی
اگر می خواهید محیط کاری جذابی داشته باشید باید سعی کنید که با همکاران خودتان دوست باشید. البته به شما پیشنهاد می کنیم که برای دوستی های خودتان مرز قائل شوید.
میز کارتان را دریابید:
جذاب کردن میز کار یکی از ساده ترین راه ها برای جلوگیری از فرسودگی شغلی است که هر کسی می تواند به راحتی آن را انجام دهد. استفاده از متن های جذاب، گل و گیاه، استفاده از مجسمه های کوچک و فانتزی(درصورت اجازه مدیر) از جمله کارهایی هستند که می توانند به شما کمک کنند تا از محیط کارتان لذت بیشتری ببرید.
کلام آخر
فرسودگی شغلی اگر کنترل نشود می تواند هزینه هایی را برای شما در بر داشته باشد. برای مثال امکان وجود دارد که شما مدام از لحاظ فیزیکی یا روحی تحت فشار باشید. همچنین در دراز مدت طوری عملکرد شما را کاهش می دهد که می تواند باعث اخراج شما شود. از این رو در این مقاله سعی کردیم از مواردی که باعث می شوند تا شما به فرسودگی شغلی دچار شوید صحبت کنیم. با رعایت کارهایی که به شما گفتیم، می توانید از مبتلاشدن به فرسودگی شغلی جلوگیری کنید.
